Рубрика: English 9

Classwork

Choose the correct verb form to complete the sentence.

1. ‘My dad ran a marathon at the age of 65.’ → She told me that her dad ___ a marathon at the age of 65.
was running
had run
has run

2. ‘I’ve written three pages of the report.’ → He said that he ___ three pages of the report.
wrote
was writing
had written

3. ‘I wasn’t paying attention at the time.’ → He said that he ___ attention at the time.
didn’t pay
hadn’t been paying
hasn’t been paying

4. ‘I live in the centre.’ → She told me that she ___ in the centre, but I think she’s moved.
has lived
had lived
lived

5. ‘We’re meeting Toni at 8 o’clock.’ → She said that they ___ meeting Toni at 8 o’clock. I hope they’re having a nice time!
were meeting
are meeting
had been meeting

6. ‘She had worked for that school for 40 years when she retired.’ → He told me that she ___ for that school for 40 years when she retired.
works
was working
had worked

7. ‘We’re having a great time here on holiday!’ → I got a postcard from my parents – they said they’re having a great time ___ on holiday.
there
here
then

8. ‘Coralia’s arriving today.’ → She told me that Coralia was arriving ___, but I found out the next day that her visit was cancelled.
today
that day
ago

9. ‘My best friend at school became a nurse first, then a paramedic.’ → He told me that his best friend at school ___ a nurse first, then a paramedic.
was becoming
had become
has become

10. ‘I had lived in four countries by the age of ten.’ → She said that she ___ in four countries by the age of ten.
lived
was living
had lived

11. ‘I commute 45 minutes to work.’ → She told me that she ___ 45 minutes to work, but I bet it takes longer now with the roadworks.
has commuted
commuted
had commuted

12. ‘We were hoping to have our wedding in June.’ → She told me that they ___ to have their wedding in June. In the end, though, they got married in September.
had been hoping
are hoping
have been hoping

13. ‘Oh, hi, Ethan! I’m just leaving, unfortunately.’ → When I got there I saw him, but he said he ___.
is just leaving
was just leaving
had just left

14. ‘We’ve seen four elephants already and it’s only our first day.’ → He said that they ___ four elephants on their first day. Imagine what animals they’ve seen by now!
were seeing
have seen
had seen

15. ‘I love this restaurant!’ → We could go back to Bella Roma? Chloe said she loved ___ restaurant!
that
this
there

16. ‘I told Dom to email you three days ago.’ → She said that she had told Dom to email me three days ___, but it’s been a week now and I still haven’t heard.
then
ago
before

Рубрика: Գրականություն 9

Ծովուն դիմաց․ Մատթեոս Զարիֆյան

Հոգիս այսօր մութ-կապո՜ւյտ է ծովուն պես,
Եկուր լըռել իր ամայի ափունքին․․․
Հոգիս այսօր ե՜րգ ունի ճի՛շտ ծովուն պես,
Եկուր լըսել՝ մինչև աչքերըդ թըրջին․․․

Գիշեր է, մե՜ծ լուսնընկայով արծաթե,
Բայց լույսն այս ցուրտ, օ՜, չե՛մ կըրնար սիրել ես․
Իմ լուսնընկան դո՛ւն ես, ամպե մը ծաթե,
Եղիր Աստվա՜ծն իմ երկնընքին տրտմերես․․․

Հոգիս այսօր խենթեցե՜ր է ծովուն պես․․․

1․ Բանաստեղծությունը փոխադրել արևելահայերեն (շարադրանքը` ազատ)։
Հոգիս այսօր մուգ-կապույտ է ծովի պես,
Եկել լռել իր ամայի ափերին․․․
Հոգիս այսօր երգ ունի ճիշտ ծովի պես,
Արի լսիր մինչև աչքերդ թրջվին․․․

Գիշեր է, մեծ լուսնընկայով արծաթե,
Բայց լույսն այս ցուրտ, օ, չեմ կարող սիրել ես․
Իմ լուսընկան դու ես, ամպի մի կտոր,
Եղիր աստվածն իմ երկնքի տխրադեմ․․․

Հոգիս այսօր խենթացել է ծովի պես։

2․ Տրտմերես  բառը բարդ բառ է, որովհետև կազմված է տրտում և երես բառերից։ Գտիր բառի բոլոր արմատները և առանձին-առանձին դրանցով կազմիր ևս մի քանի բառ:

տրտմաբար, տրտմական, երեսառած

Рубрика: Քիմիա 9

Անհատական աշխատանք

Ինչպիսի՞   թունավոր  նյութեր կարող  են  պարունակվել օդում(պինդ, հեղուկ,գազային)

Օդում կարող են պարունակվել գազային թունավոր նյութեր, ինչպիսիք են ածխաթթոu գազ, ազոտի դիօքսիդ, և օզոն։

Օդում կարող են պարունակվել պինդ թունավոր նյութեր, ինչպիսիք են կապար, մկնդեղ, կադմիում, ցինկ և պղինձ:

Օդում կարող են պարունակվել հեղուկ թունավոր նյութեր, ինչպիսիք են սնդիկ ամմիակ և այլն։

Рубрика: Քիմիա 9

Էկոտուր

  • Մարդկությանը հուզող ինչպիսի՞ էկոլոգիական  հիմնախնդիրներ  գիտեք, թվարկեք…

Մարդկությանը հուզող էկոլոգիական հիմնախնդիրները լինում են էներգետիկ (էլեկտրաէներգիա, վառելիք), առողջապահական (էկոլոգիապես մաքուր սնունդ, մաքուր խմելու ջուր, մաքուր կենսական միջավայր)։

  • Որո՞նք  են  առողջ ապրելակերպի սկզբունքները

Մարդկությանը հուզող էկոլոգիական հիմնախնդիրներից են երկրագնդի մթնոլորտի և օզոնի շերտի քայքայումը, որն կարող է հանգեցնել շատ վտանգավոր երևույթների, երկրագնդի անտառազրկումը, հողերի վատթարացումն ու էրոզիան, համաշխարհային օվկիանոսի աղտոտումը, կենսաբանական տեսակների բազմազանության հիմնախնդիրները, քաղցրահամ ջրերի որակի վատացումը, գլոբալ տաքացումը, էկոլոգիապես մաքուր սնունդը, ջուրն ու օդը՝ որպես առաջնային։

  • Ինչպիսի՞  թունավոր  նյութեր  կան  օդում, հողում և  ջրում

Տարատեսակ տարրեր, անպիտան նյութեր, գազեր, փոշի, աղբ։

  • Ո՞րն է համարվում  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդ

Այն սնունդն է, որը չի պարունակում վնասակար նյութեր։ Մաքուր է այն սնունդը, որտեղ չկան քիմիական միացություններ, քիմիական ծագման պարարտանյութեր, թունաքիմիկատներ, ներկեր: Էկոլոգիապես մաքուր սնունդ ստանալու համար պետք է հաշվի առնել նաև աճեցման տեղը, օդի մաքրությունը, ոռոգման ջրերի քիմիական կազմը, արդյունաբերական  ազդեցության գոտուց հեռավորությունը:

  • Որո՞նք են սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ  հատկությունները

Սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ հատկություններից են գույնը, հոտը, համը, տեսքը։

  • Ի՞նչ  է  <<նիտրատային  աղետը>>

1970-ական թվականներին աշխարհի տարբեր երկրներում հանելուկային թունավորումների բռնկումներ գրանցվեցին: Ինչպես պարզվեց՝ պատճառը նիտրատներն էին, որոնք մեծ քանակություններով օգտագործվել էին, որպես պարարտանյութ: Ահա թե ինչու նիտրատներ պարունակող սննդամթերքներով զանգվածային թունավորումներն անվանվեցին նիտրատային աղետ:

  • Ո՞րն է համարվում մաքուր խմելու ջուր

Մաքուր խմելու ջուր է համարվում այն ջուրը, որը թափանցիկ է և քաղցրահամ։

  • Ի՞նչ վնասակար հատկություններ ունի քլորով հագեցած ջուրը

Քլորը փոխազդում են ջրի հետ՝ առաջանում է քլորգազ: Հետո այդ ջրով վարակազերծում են մարդկանց: Այն քայքայում է մարդու օրգանիզմի հյուսվածքները, մահանում են բջիջները: Իսկ դա հիվանդություն է:

  • Որո՞նք  են  ջրի  ախտոտման  տեսակները  

Ջուրը աղտոտման հիմնական տեսակներից են՝ ածխաջրածինները, մակերևույթային ջրերը, ստորգետնյա աղտոտումը, թթվածնի կլանիչները, մանրէաբանական աղտոտվածությունը, կախված նյութերով աղտոտվածությունը, ջրի քիմիական աղտոտումը, սննդային աղտոտվածությունը։

  • Ի՞նչ  է  թորած  ջուրը,  ինչպե՞ս  են  ստանում թորած ջուր:

Թորած ջուրը թորման եղանակով հանքային աղերից, օրգանական ու անօրգանական նյութերից և այլ խառնուրդներից մաքրված ջուրն է։ Թափանցիկ է, անգույն և չեզոք։ Մաքրման աստիճանը կախված է կիրառման նպատակներից։ Պահում են անագե փակ անոթներում կամ քիմիապես կայուն շշերում։ Թորած ջուրը պիտանի չէ խմելու համար։ Երկարատև օգտագործումը առաջացնում է ստամոքս-աղիքային համակարգի գործունեության խանգարում։

Рубрика: Քիմիա 9

Թթվածին, օզոն, այրման ռեակցիաներ

Ուղղորդող  հարցադրումներ.

  1. Թթվածնի ենթախմբի ընդհանուր  բնութագիրը, թթվածնի  դիրքը  պարբերական  համակարգում(ո՞ր պարբերության, ո՞ր խմբի տարր է), թթվածնի  իզոտոպների բաղադրությունը(պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների քանակը իզոտոպներում)

Թթվածինը պարբերական համակարգում գտնվում է երկրորդ պարբերության Vl խմբի գլխավոր ենթախմբում: Կարգաթիվը  8 է, միջուկի լիցքը՝ +8: Թթվածնի ատոմում առկա 8  էլեկտրոնները ըստ էներգիական մակարդակների բաշխված են հետևյալ կերպ՝ առաջին մակարդակում` 2 էլեկտրոն, իսկ երկրորդում (արտաքին)` 6:  6 էլեկտրոններից միայն երկուսը զույգված չեն: Ատոմին չի բավականացնում ընդամենը 2 էլեկտրոն մինչև կայուն օկտետի առաջացումը:Իզոտոպներն են 16O, 17O, 18O: Թթվածինը  միացություններում երկվալենտ է:

  1. Թթվածնի  տարածվածությունը  Երկրագնդի վրա  

Թթվածինը երկրագնդի վրա ամենատարածված տարրն է: Երկրակեղևում այդ տարրի զանգվածային բաժինը 47,2 % է: Բնության մեջ թթվածին տարրը հանդիպում է  երեք կայուն իզոտոպների ձևով`  016(99,8%),  017և0:18  

  1. Թթվածնի  վալենտականությունը և օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում, գրեք օրինակներ 

Թթվածնի(O) ատոմների և’ վալենտականությունները, և’ օքսիդացման աստիճանները (բացարձակ արժեքով) համապատասխանաբար հավասար են՝ 4 և 2:

  1. Թթվածնի  ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական  հատկությունները  

Թթվածինը սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է: Ջրում քիչ է լուծվում, սովորական պայմաններում մեկ լիտր ջրում 30 մլ թթվածին է լուծվում ( 100 ծավալ ջրում՝ 3 ծավալ թթվածին): Ջերմաստիճանը իջեցնելիս լուծելիությունը մեծանում է: Օրինակ՝100 ծավալ սառցաջրում (0°C) 5 ծավալ թթվածին է լուծվում: Թթվածնի խտությունը 0°C-ում և 101 կՊա ճնշման պայմաններում 1,43 գ/լ է, օդից ծանր է 1,11 անգամ: Թթվածինը  եռում է −183°C-ում, իսկ պնդանում է  −219°C-ում՝ առաջացնելով բաց երկնագույն բյուրեղներ:

  1. Ինչպիսի՞  ռեակցիաների  օգնությամբ  են  ստանում  թթվածինը  լաբորատորիայում  և արդյունաբերության  մեջ 

Լաբորատորիայում թթվածինը ստանում են թթվածին պարունակող բարդ նյութերի քայքայումից.
Կալիումի պերմանգանատը (KMnO4) տաքացնելիս քայքայվում է՝ անգույն գազի (թթվածնի) անջատմամբ.
Ստացված թթվածինը կարելի է հավաքել օդը դուրս մղելու եղանակով, քանի որ թթվածնի խտությունը մեծ է օդի խտությունից։
Ջրածնի պերօքսիդով (H2O2) լցված փորձանոթը նույնիսկ ձեռքով տաքացնելիս այդ նյութը քայքայվում է.
Այս ռեակցիան ավելի արագ է ընթանում մանգանի (IV) օքսիդ (MnO2) նյութի ներկայությամբ, որն անվանվում է կատալիզատոր (կատալիզորդ)։

Рубрика: Русский язык 9

Жизнь без телефона

Я думаю что использование телефонов может плохо отражаться на нашей здоровье. Это может плохо повлиять на наш сон и повредить глаза. Мобильные телефоны используются для различных целей, таких, как поддержание связи с членами семьи и родственниками, ведение бизнеса и доступ к телефону в районе чрезвычайной ситуации. Некоторые люди носят с собой более одного мобильного телефона для различных целей, таких как для бизнеса и личного использования. Я думаю, что жизнь без мобильных телефонов будет намного интереснее. Потому что люди начнут жить в реальности, а не в фальшивом мире социальных сетей. В то же время мобильные телефоны также полезны для получения информаций, переписки с друзьями, для сохранения воспоминаний при помощью фотографирования и даже управлять нашими деньгами с помощью мобильного банкинга.

Рубрика: Քիմիա 9

Անհատական աշխատանք․ Առանց ջրի կյանք չկա

Ինչո՞ւ  է   ջրածինը  համարվում   համար մեկ  տարրը  Տիեզերքում…
Ջրածինը համարվում է Տիեզերքում համար մեկ տարըը, որովհետև միացությունների ձևով ջրածինը չափազանց տարածված տարր է: Նա  կազմում է  ջրի զանգվածի 11%-ը, մտնում է բոլոր բուսական` մրգերի, բանջարեղենների, թթուների,  և կենդանական նյութերի` ճարպերի, սպիտակուցների,  ածխաջրերի, նավթի, և շատ այլ հանքային նյութերի բաղադրության մեջ:  Նա կազմում  է արեգակի և աստղերից շատերի զանգվածի կեսից ավելին: Արեգակնային համակարգի ամենամեծ մոլորակը` Յուպիտերը, համարյա ամբողջովին կազմված է ջրածնից:

Ջրածինը համարվում  է  ապագայի վառելանյութ. ինչո՞ւ. …
Ջրածինը համարվում է ապագայի վառելանյութ, քանի որ ջրածնի այրման ժամանակ մեծ քանակությամբ ջերմություն է անջատվում: Ջրածնի այրումից առաջացած ջերմությունը շատ ավելի մեծ է քան ցանկացած այլ վառելանյութի այրումից: Հենց մեր օրերում ստեղծում են վառելանյութը, լաբորատոր փորձերի և ուսումնասիրությունների միջոցով:

Բնութագրեք  ջրածին քիմիական տարրը.

ա) քիմիական նշանը- H                            բ) հարաբերական ատոմային զանգվածը-1,00797                                       գ) մետա՞ղ է.  թե՞  ոչ մետաղ-ոչ մետաղ                  դ) դիրքը պարբերական համակարգում.այսինքն ո՞ր պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է-կարգաթիվ՝ 1, խումբ՝ առաջին, պարբերությունէ առաջին     ե) ատոմի կառուցվածքը`միջուկի լիցքը-1 միջուկում պրոտոների թիվը-1 էլեկտրոնների թիվը-1 էներգետիկ մակարդակների թիվը -1

*Ջրածնի   վալենտականությունը և օքսիդացման աստիճանը միացություններում.գրեք օրինակներ. ..
Ջրածնի վալենտականությունը 1 է: Օքսիդացման աստիճանը -1 է հիդրիթներում, մնացած միացություններում ունի +1 օքսիդացման աստիճան։

Որոշեք ջրածինը օդից ծանր է թե՞ թեթև. քանի ՞ անգամ.
Ջրածինը օդից թեթև է 14,5 անգամ:

Ո՞րն  է ջրածնի առաջացրած և Երկրագնդում ամենատարածված բարդ  նյութը. գրեք  այդ  նյութի քիմիական  բանաձևը  և որոշեք ջրածնի զանգվածայլն բաժինը տոկոսով արտահայտած։

Ջրածնի առաջացրած և երկրագնդում ամենատարածված բարդ նյութը H2O-ն է:

Որտե՞ղ են  կիրառում ջրածինը….
Ջրածինը կիրառվում է որպես թեթև գազ, վեր բարձրացնող ուժ դիրիժաբլների լցման համար: Քիմիական արդյունաբերությունում որպես վերականգնիչ հատկապես Ni, Pt, Pd-ի առկայությամբ: Օգտագործվում է քարածուխից արհեստական բենզինի ստացման համար, ամոնիակի, սպիրտների, հալոգենաջրածինների սինթեզում։Մեծ քանակությամբ ջրածին կիրառվում է ամոնիակ, HCl սինթեզելու համար, հեղուկ ճարպերի հիդրոգենացման համար։ Որպես թեթև գազ հելիումի հետ լցնում էին օդապարիկները։ Ջրածինը օգտագործում են բարձր ջերմաստիճան ստանալու համար (3000-4000°С)։ Ջրածինը ծախսվում է ոչ միայն էներգիա արտադրելու վրա։ Ջերմա- միջուկային պրոցեսների ընթացքում նրանից առաջանում են նոր քիմիական տարրեր, իսկ արագացված պրոտոնները արտանետվում են՝ մերձարեգակնային քամի։

                                                                                                                  
Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր: Ջրի աղտոտման  պատճառները  որո՞նք  են: 

Մաքուր խմելու ջուր է համարվում այն ջուրը, որը թափանցիկ է և քաղցրահամ։

Рубрика: Քիմիա 9

Ինչ է օզոնը

Օզոն կամ եռթթվածին (O3) թթվածնի երեք ատոմներից բաղկացած եռատոմ մոլեկուլ է։ Սովորական ջերմաստիճանում կապույտ գազ է։ Թթվածնի ալոտրոպ ձևափոխություն է և ավելի անկայուն է, քան թթվածնի մոլեկուլը (երկատոմ թթվածինը O2

Էլեկտրական մեքենաների մոտ օդի կայծեր բաց թողնելու ժամանակ զգացվում է յուրահատուկ հոտ։ Այդպիսի հոտ է զգացվում նաև ամպրոպային էլեկտրական պարպումների ժամանակ։ Այդ հոտը պատկանում է օզոն գազին, որ հունարենից թարգմանաբար կնշանակի հոտ ունեցող։

Օզոնը ներկա է ցածր խտությամբ մթնոլորտի բոլոր շերտերում։ Երկրի մակերևույթի օզոնը օդի աղտոտիչ է և վնասում է կենդանիների շնչառական համակարգին։

Երկրի մակերևույթից 20-30 կմ բարձրության վրա գտնվող 8 մլ/մ3 խտության օզոնի շերտը կլանում է Արեգակի արձակած վնասակար ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները։

Սովորական պայմաններում օզոնը կապտավուն, յուրահատուկ հոտով, ջրում վատ լուծվող գազ է։ 0 °С-ում լուծվողականությունը 0,494 լ/կգ է՝ թթվածնից տասն անգամ բարձր։ Մոլեկուլն ունի անկյունային կառուցվածք, ΔOOO=116,5°։ Հեղուկ օզոնը մուգ մանուշակագույն է, -183 °C-ի դեպքում ունի 1,71 գ/դմ3 խտություն։ Եռման ջերմաստիճանը՝ tեռ=-112°С։
Երկրի մակերևույթի 20-25 կմ բարձրության վրա օզոն նոսր լայն շերտ կա, որը սեղմելիս 2-3 մմ է ընդամենը, որը կլանում է արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթները

Հոտը սուր է, յուրահատուկ «մետաղական» (Դմիտրի Մենդելեևի բնորոշմամբ՝ խեցգետնի), մեծ խտացումների դեպքում նման է քլորի հոտի։ Հոտն զգացվում է նույնիսկ 1։100 000 նոսրացնելու դեպքում։

  • Մոլեկուլային զանգվածը՝ 48 զ.ա.մ.
  • Գազի խտությունը՝ 2.1445 գ/դմ3
Рубрика: English 9

Classwork

EXERCISES
1 Complete the following sentences with both, neither or either.

  1. Both houses are very expensive.
  2. Neither of us wanted to go to the cinema.
  3. Would both of you fancy eating out today?
  4. She’s both shy and quiet.
  5. He speaks neither Spanish nor English.
  6. She hasn’t seen both of those paintings for ages.
  7. Both of my sisters live in Asturias.
  8. neither of them want to go swimming.
  9. That’s enough! either you pay your debt to me or I take you to court.
  10. When we heard the good news, we were both happy and excited.
  11. They had  neither food to eat nor money to go to a restaurant.
  12. Mr. Harrison wants to have both vanilla and chocolate in his ice-cream.
  13. You should stop making up excuses. Either you study hard or you will fail
    in the Maths exam tomorrow.
  14. Neither of the two students had books with them so the teacher got very
    angry.
  15. We have neither bread nor cheese so we can’t make a cheese sandwich.
  16. She can either buy a laptop or a tablet PC. She has got enough money.
  17. I like both the green and the blue t-shirt, but I don’t have enough money to buy
    two t-shirts.
  18. The sports car was both nice and cheap so my father decided to buy it.
  19. My baby sister likes neither soup nor spinach. She just likes milk.
  20. We have some flour and eggs. We can either make an omelette or pancake.
  21. If you want to lose weight, you should  both do exercises and go on a diet.
  22. You can either grow corn or wheat here in this season.
  23. Neither of the two friends knew how to go to the museum so they asked the
    way to a policeman.
  24. I think I won’t be able to come to the party. Neither my father normy
    mother gave me permission.
  25. My friend Sophia is both tall and talented so she can be chosen for the school basketball team.
  26. Archie can play either the guitar or the drums at the concert. He can play
    them well.
  27. Both the teacher andthe studentswere shocked whenthey sawamouse in the
    classroom.
  28. Mrs. Pearce was very tired when she got home. She did neither the washing
    up nor vacuumed the floor. She went to bed early
  29. 1. A: What shall we have for dinner – pasta or just a salad?
    B: Can we have both? I’m really hungry.

2. A: Do you want white wine or red?
B: Neither , thanks. Can I just have some water?

3. A: Would you like tea or coffee?
B: Either . You choose.

4. A: What’s the quickest way to get to the town centre?
B: Bus or tram. 
Either way takes about twenty minutes.

5. A: Did you manage to contact Antonia?
B: No. I’ve called her at home and on her mobile but both lines are busy.

6. A: Is anything wrong? You look a bit fed up.
B: There are two photocopiers in this office and neither of them is working. It’s ridiculous!

7. A: Did you hear? Tom and Rebecca have broken up.
B: Well, that’s sad but I’m not surprised. neither of them seemed very happy.

8. A: Do you teach at the university or are you a student?
B: Neither ! I’m doing a doctorate but I teach English at weekends.

9. A: Which coat do you think I should buy – this blue one or the green one?
B: To be honest, I don’t like neither of them. Have you tried the black?

2 Correct the mistakes in the following sentences.

  1. I haven’t seen neither of them since last week.

I haven’t seen both of them since last week.

  1. She speaks either Spanish nor French.

She speaks neither Spanish nor french

  1. I like either of them.

I like both of them

  1. She’s either intelligent and witty.

Shes both intelligent and wity.

  1. Both of them is married.

Neither pf them is married.

  1. I don’t like both jackets.

I don’t like either jackets

  1. Either of them came to our party.

Neither of them came to our partty

  1. I want to buy either bags !

I want to buy both bags.